Tria fortepianowe i duch rosyjskości - w znakomitym wydaniu.

 

Wydawnictwo Membran (a właściwie Membran Entertainment Group) jest niemieckim wydawnictwem muzycznym i projektowym, powstałym w 1968 roku, z główną siedzibą w Hamburgu. Każdego roku wydaje premierowe nagrania mniej i bardziej znanych dzieł, zarówno muzyki kameralnej, symfonicznej, jak i wykonawców muzyki rozrywkowej. Wydany w II połowie 2015 roku krążek prezentuje wycinek kameralistyki dwóch kompozytorów, prezentujących różne epoki i style, pochodzących jednakże z tego samego kraju. Pierwszy z nich to Mikołaj Rimski-Korsakow (1844-1908), rosyjski twórca epoki romantyzmu, członek Potężnej Gromadki, drugi to Edison Denisow (1929-1996), radziecki teoretyk muzyki i kompozytor, tworzący w II połowie wieku XX.

Na krążku znajdują się dwa tria fortepianowe. Pierwsze to Trio c-moll z roku 1897, wyraz dojrzałej twórczości Rimskiego-Korsakowa. Jest to potężne, prawie 50-minutowe dzieło, z rozbudowanymi skrajnymi częściami – pierwszą i ostatnią, czwartą. Na szczególną uwagę zasługuje niezwykła inwencja melodyczna i myślenie harmoniczne kompozytora, który – co warto przypomnieć – był muzycznym samoukiem, a swój talent odkrył dopiero po skończeniu Szkoły Marynarki Wojennej w Petersburgu. Utwór ten jest ważnym dziełem w późnoromantycznej kameralistyce rosyjskiej, a zaprezentowany został po raz pierwszy podczas jednego z wieczorów muzycznych w domu kompozytora, w roku 1897. Kompozycja na publikację musiała czekać jednak jeszcze wiele lat i została wydana, po wcześniejszej rewizji przez ucznia i zarazem zięcia Rimskiego-Korsakowa – Maksymiliana Steinberga, w roku 1955.

Drugim utworem jest również czteroczęściowa kompozycja – Trio D-dur, op. 5 Denisowa, z roku 1971. Jest to pierwsze nagranie tego utworu w historii. Mark Lubotsky poznał twórcę Tria w 1958 roku, kiedy to zamieszkał w nowym budynku, zajmowanym przez moskiewskich kompozytorów i ich rodziny. Denisow pokazał mu swoje kompozycje skrzypcowe oraz trio fortepianowe, świeżo opublikowane przez jednego z moskiewskich wydawców, które zapowiadało już późniejszy i dojrzalszy styl artysty. Po latach Lubotsky włączył kompozycję do swojego repertuaru, co tłumaczył jej niezwykłym urokiem i szczerością. „To otwarta, czysta muzyka, której intonacja nawiązuje do rosyjskich klasyków, jednocześnie czerpiąc ze zdobyczy języka muzycznego Dymitra Szostakowicza i jemu współczesnych, a wszystko to w oryginalnym stylu, właściwym Denisowowi”.

Obydwa utwory wykonywane są przez trójkę muzyków – doświadczonego skrzypka Marka Lubotsky’ego, towarzyszącą mu wiolonczelistkę Olgę Dowbusch-Lubotsky oraz młodego pianistę, Amira Tebenikhina. Mark Lubotsky, uczeń Dawida Ojstracha, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych skrzypków rosyjskich. Zyskał uznanie zwłaszcza za wykonania utworów A. Schnittkego, A. Pärta czy B. Brittena, występował na wielu światowych scenach z takimi dyrygentami, jak K. Kondrashin, E. Ormandy, M. Roztropowicz, E. Swietlanow, B. Haitink czy G. Rożdwiestwienski oraz nagrywał dla wytwórni takich, jak Sony Classical, Philips, Decca, Ondine, BIS czy Olympia.

Płyta ta to prawdziwy rarytas kameralnej muzyki dwóch kompozytorów carskiej i radzieckiej Rosji. Muzyka jest niezwykle ciekawa i zaskakująca oraz ukazująca bogactwo melodii i pomysłów formotwórczych obu rosyjskich kompozytorów. Niezależnie od epoki czy twórcy – czuć w niej ducha rosyjskości, charakteryzującego się specyficzną rzewnością i tęsknotą, a wszystko to zamknięte w znakomitym warsztacie kompozytorskim. Płyta bardzo godna polecenia.

Jakub Banaś

Mikołaj Rimski-Korsakow – Trio fortepianowe c-moll • Edison Denisow – Trio fortepianowe D-dur op. 5

Mark Lubotsky, violin; Olga Dowbusch-Lubotsky, cello; Amir Tebenikhin, piano

Membran 234092 • w. 2015, n. 2015 • CD, 74’23” ●●●●●○