Dla miłośników i znawców - płyta z muzyką H. M. Góreckiego.

 

Górecki / Aukso to druga płyta z serii Mistrzowie Muzyki, wydana przez Instytucję Kultury Katowice – Miasto Ogrodów. Po bardzo dobrej interpretacji utworów Wojciecha Kilara Orkiestra AUKSO pod kierunkiem Marka Mosia zmierzyła się z twórczością Henryka Mikołaja Góreckiego. Zespół powstał w roku 1998. Nazwa (aukso = z gr. wzrastanie), jaką wybrał sobie zespół, nie jest przypadkowa; będąc wyrazem aspiracji tworzących go muzyków, wyznacza jednocześnie kierunek ich zawodowej drogi. Mówi o potrzebie doskonalenia i konsekwencji, o podejmowaniu wyzwań i otwarciu.

Album zawiera cztery utwory zmarłego czternaście lat temu kompozytora. Dobór utworów jest nieprzypadkowy; choć jest to tylko wycinek z bogatej twórczości Góreckiego, prezentuje on różne etapy rozwoju jego warsztatu. Krążek rozpoczynają awangardowe Pieśni o radości i rytmie op. 7 z roku 1956, czyli z początku drogi twórczej kompozytora. Zarówno sam tytuł, jak i wymowa pieśni nawiązuje do wiersza Juliana Tuwima, jednak Górecki w swojej interpretacji skupił się nie tyle na poszukiwaniu uniwersalnej prawdy (jak Tuwim), lecz na energii i radości wypływającej z rytmicznej i dynamicznej muzyki. Kolejny utwór to nawiązujące do renesansowej muzyki Trzy utwory w dawnym stylu (wyjątkowo bez opusu) z 1963 roku. Były one sporym zaskoczeniem dla publiczności, która po utworach takich jak Scontri czy Genesis widziała w Góreckim twórcę awangardowego, nawiązującego to dodekafonii i sonoryzmu. Koncert na klawesyn i orkiestrę smyczkową op. 40 z roku 1980 to dzieło niezwykle motoryczne i rytmiczne, łączące technikę minimalistyczną ze swoistym bruityzmem, znanym wcześniej z twórczości Bartóka i Prokofiewa. Niezwykle szybkie tempo jest dodatkowo potęgowane przez narastającą dynamikę. Jest to też swoisty powrót kompozytora, po latach tworzenia utworów wokalno-instrumentalnych, do muzyki czysto instrumentalnej. Płytę zamyka Małe requiem dla pewnej polki op. 66, napisane w 1993 roku, jedno z najchętniej i najczęściej wykonywanych dzieł Góreckiego. Refleksyjny, pełen zadumy i liryzmu nastrój tego dzieła przywodzi na myśl słynną III Symfonię – Symfonię „Pieśni Żałosnych”.

W nagraniu płyty, obok Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy AUKSO, uczestniczyli także znakomici soliści: Anna Górecka – córka kompozytora, Joanna Galon-Frant i Piotr Sałajczyk przy fortepianie oraz Marek Toporowski na klawesynie. Jak podkreślił dyrygent Marek Moś: „Do muzyki kameralnej Henryka Mikołaja Góreckiego mam specjalny stosunek, bo zacząłem ją grać jeszcze w Kwartecie Śląskim, a więc była w moim życiu pierwsza, przed utworami symfonicznymi. To, co przeżywałem grając sonaty czy kwartety smyczkowe Góreckiego, pomogło mi w zrozumieniu całej jego muzyki. Uważam utwory kameralne Góreckiego za równie głębokie wypowiedzi, jak jego symfonie. Szczególnie głęboką wypowiedzią kompozytora, i bardzo mi bliską, jest Małe requiem. Zauroczony jestem także Pieśniami o radości i rytmie, siłą tego utworu i barwną instrumentacją. To utwór nieczęsto wykonywany, który mimo wieku brzmi świeżo i dynamicznie”.

Ostatnie słowa z wypowiedzi dyrygenta zdaje się bardzo trafnie określać całe nagranie – brzmienie jest tu bowiem bez dwóch zdań świeże i czyste, a dobór repertuaru, przedstawiający przekrój przez twórczość kompozytora na przestrzeni niespełna czterdziestu lat, bardzo trafny. Płyta godna polecenia zarówno dla adeptów muzyki Góreckiego, chcących „oględnie” zapoznać się z jego twórczością, jak i dla wielkich miłośników wielkiego twórcy ze Śląska.

Jakub Banaś

Górecki / Aukso

Henryk Mikołaj Górecki

Pieśni o radości i rytmie op. 7; Trzy utwory w dawnym stylu; Koncert na klawesyn i orkiestrę smyczkową op. 40; Małe requiem dla pewnej polki op. 66

Aukso Orkiestra Kameralna Miasta Tychy • Marek Moś, dyrygent

PWM • w. 2014, n. 2014 • CD, 55’13” ●●●●●○