Na urodziny mistrza - Cyprien Katsaris gra dzieła Stanisława Moniuszki.

Przede mną kolejna płyta wydana przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Tym razem są to utwory Stanisława Moniuszki skomponowane na fortepian lub w transkrypcji na ten instrument. Nieprzypadkowy jest rok tego nagrania i wydania – 2019 – ponieważ w tym właśnie roku przypada 200. rocznica urodzin twórcy Strasznego Dworu.

W pierwszym spojrzeniu rzuca się w oko bardzo estetyczne wydanie tego albumu, co jest już domeną NIFC-u – widać to po poprzednich wydaniach, zwłaszcza albumów z muzyką Chopina. Oczywistym jest, że najważniejsza jest muzyka i jakość nagrania, ale eleganckie wydanie cieszy również i oko. Jedynym minusem pozamuzycznym krążka jest nieco mylący tytuł – Opera songs for piano; oczywistym wydaje się, że znajdziemy na tak zatytułowanym albumie arie i pieśni z oper wielkiego twórcy. Nic bardziej mylnego – na płycie mamy mazury i polonezy (łączne trzy utwory) ze Strasznego Dworu i Halki, poza tym dumkę Zosi z opery Flis i na tym koniec muzyki scenicznej. Reszta to po prostu utwory fortepianowe, oryginalnie skomponowane na ten instrument. Na płycie znajdziemy zatem wilanelle, polki, fraszki, nokturn oraz kilka wybranych pieśni pochodzących ze Śpiewników Domowych (przypomnijmy, że kompozytor wydał ich dwanaście!) – te, rzecz jasna, w opracowaniach.

Autorami transkrypcji – a jest ich kilku – są kompozytorzy i pianiści pochodzenia polskiego i zagranicznego; jest wśród nich i sam Moniuszko. I tak pojawiają się tu takie nazwiska, jak Nicolai von Wilm, Eugen de Westh, Władysław Krogulski, Michał Marian Biernacki, Henryk Melcer-Szczawiński, Bernhard Wolff oraz Maurycy Dietrich (ich biogramy są również w dołączonej książeczce).

Na płycie znajdziemy jedną „bonusową” kompozycję, nie będącą utworem Moniuszki. Jest to Fantaisie sur l’Opera na temat opery „Halka” Stanisława Moniuszki op. 51, autorstwa Józefa Nowakowskiego, która jest zgrabnym i przyjemnym quasi-kolażem różnych motywów jednej z najbardziej znanych oper romantycznego twórcy.

Wszystkie utwory interpretuje Cyprien Katsaris, wybitny francuski pianista cypryjskiego pochodzenia. Jest on związany z kompozytorem nie tylko muzyką, którą bardzo ceni, ale również i… datą urodzin (5 maja), co w humorystyczny sposób opisuje w dołączonej do nagrania książeczce. Sam Katsaris powiedział o twórcy Strasznego Dworu: „Jestem przekonany, że gdyby kompozycje Moniuszki, szczególnie takie, jak Kozak, Dumki czy Nokturn, były grane w salach koncertowych świata w charakterze bisów, mogłyby zyskać status międzynarodowych hitów i tym samym pomóc w rozpropagowaniu imienia polskiego geniusza”. Trudno nie zgodzić się z francuskim pianistą – muzyka Moniuszki wciąż znana jest raczej w kręgach polskich, pomimo tego, że wiele jego utworów nie odbiega kunsztem od czołowych kompozycji zagranicznych tego okresu.

Płyta jest ciekawym i potrzebnym wydaniem na polskim rynku. Jakość nagrania jest dobra, kompozycje brzmią klarownie, a niektóre z nich – jak zwłaszcza najpopularniejsza Prząśniczka – w transkrypcji Nicolaia von Wilma stały się bardziej „swobodną aranżacją na temat” niż czystą transkrypcją pieśni. Płyta zdecydowanie godna polecenia.

Jakub Banaś

Stanisław Moniuszko

Opera songs for piano

Cyprien Katsaris, piano (C. Bechstein D 282);

NIFCCD 113 • w. 2019, n. 2019 • 77’17” ●●●●○○

Autor bloga dziękuje Narodowemu Instytutowi Fryderyka Chopina za nadesłanie albumu do recenzji.