Kameralistyka Grażyny Bacewicz ponownie w wytwórni Chandos

Od kilku lat w barwach znanej angielskiej wytwórni Chandos ukazują się albumy poświęcone muzyce polskiej, sfinansowane z reguły przez Ministerstwo Kultury i Instytut Adama Mickiewicza. Być może uważni „starzy” Czytelnicy bloga i byłego miesięcznika Muzyka21 przypominają sobie recenzje kompaktów z dziełami Karola Szymanowskiego, Witolda Lutosławskiego czy Grażyny Bacewicz. Fonograficzną kolekcję twórczości ostatniej kompozytorki w barwach renomowanej zagranicznej firmy powiększa właśnie kolejny dysk z jej kameralistyką. Poprzedni album z Kwartetami smyczkowymi, wzbudził znaczne zainteresowanie europejskiej i rodzimej krytyki. Niniejszy, będący przedmiotem mojego omówienia, zawiera oba Kwintety fortepianowe (1952/1963)oraz Kwartet na czworo skrzypiec (1949) i cztery wiolonczele (1963). Dziwi tylko fakt, że obie ostatnie pozycje zostały zarejestrowane w ubiegłym roku, podczas gdy utwory z udziałem fortepianu i pianisty Wojciecha Świtały, przeleżały gdzieś na półkach aż osiem lat (jak głosi informacja w książeczce, datą nagrania jest wrzesień 2010). Być może wyjaśnienie tej sytuacji będzie należało do osób dobre zorientowanych w realiach naszego życia muzycznego i jego, mówiąc eufemistycznie, specyfiki.

Płyta jednak jest i należy się cieszy, że w barwach czołowej angielskiej wytwórni ukazuje się kolejny krążek z polskim repertuarem. Co jednak z tego faktu wynika dla przeciętnego melomana? Zaprezentowane na dysku dzieła Grażyny Bacewicz można z pewnym przymrużeniem oka podzielić na tę „do słuchania” i te „ nie do słuchania”, co jest akurat przypadkiem kompozycji powstałych w późnym okresie twórczości autorki. Znacząco poszerzyła granice swoje stylu i muzycznego języka, eksperymentując z nowoczesnymi technikami i obsadą instrumentalną. Owszem, z dźwiękowego punktu widzenia ma to jakiś sens, ale nawet tolerancyjny słuchacz, a za takiego uważa się autor Płytomaniaka, nie będzie raczej czerpał radości i ekscytacji podczas słuchania Kwartetu wiolonczelowego czy może w mniejszym stopniu II Kwintetu z udziałem fortepianu. Sytuacja zmieni się, gdy w odtwarzaczu popłyną dźwięki wirtuozowskiego, przystępnego Kwartetu na czworo skrzypiec, wykonanego z brawurą i finezją nie tylko przez wiolinistów katowickiej formacji, ale i duet zaproszonych gości. Podobnie rzecz się ma z otwierającym album Pierwszym, dziełem mającym już zresztą dobrą dyskografię, dowodzącym jego wartości i atrakcyjności.

Miłośnicy dwudziestowiecznej muzyki bardziej lub mniej przystępnej w odbiorze nie będą mieć jednak powodów do narzekań, tym bardziej że renoma Kwartetu Śląskiego jako czołowego interpretatora polskiej kameralistyki jest powszechnie znana. Na uwagę zasługuje udział stosunkowo młodego stażem i wiekiem swoich członków Polskiego Kwartetu Wiolonczelowego w składzie: Tomasz Daroch, Wojciech Fudała, Krzysztof Karpeta, Adam Krzeszowiec. Artyści pokonują z sukcesem trudności wykonawcze w najpóźniejszym z dzieł kompozytorki, zmagając się nie tylko z mozaikową strukturą i nieregularną narracją, lecz także wymaganiami technicznymi o znacznej skali. Niewątpliwe zaangażowanie i wnikliwość w podejściu do materii i formy utworów, cechująca wszystkich uczestniczących w nagraniu wykonawców, ma szansę trafić do przekonania odbiorcy rozmiłowanego w dwudziestowiecznej kameralistyce. Obiektywnie rzecz biorąc, płyta wytwórni Chandos utrzymana jest na wysokim poziomie i abstrahując od indywidualnej percepcji samej muzyki Grażyny Bacewicz, może uczynić sporo dobrego dla promocji dorobku twórczego autorki w świecie.

Płyta jest bardzo starannie wydana, kolorowe okładki książeczki i komentarz angielskiego znawcy polskiej muzyki ubiegłego wieku, Adriana Thomasa, wywierają bardzo dobre wrażenie, aczkolwiek ubolewać należy, że album wydany przy znaczącym udziale rządowych instytucji kulturalnych nie zawiera tekstu w naszym ojczystym języku. Realizacja dźwiękowa przedsięwzięcia nie daje powodów do narzekań, co docenią koneserzy nowoczesnych brzmień instrumentalnych drugiej połowy ubiegłego stulecia. 

Pawel Chmielowski 

Grażyna Bacewicz

Kwintety fortepianowe nr 1 i 2; Kwartet na skrzypce; Kwartet na wiolonczele

Krzysztof Lasoń, Małgorzata Wasiucionek, skrzypce; Wojciech Świtała, fortepian • Polski Kwartet Wiolonczelowy • Kwartet Śląski

Chandos CHAN 10976 • w. 2018, n.2010/2017 • DDD 63'30” ●●●●●○

Autor bloga dziękuje panu Łukaszowi Tomaszewskiemu z firmy Music Island za przekazanie nagrania do recenzji.